Jacek Kaczmarski - Rejtan, Czyli Raport Ambasadora [tekst, tłumaczenie i interpretacja piosenki]

Wykonawca: Jacek Kaczmarski
Data wydania: 1981
Gatunek: Poetry
Tekst: Jacek Kaczmarski

Tekst piosenki

"Wasze wieliczestwo", na wstępie śpieszę donieść:
Akt podpisany i po naszej myśli brzmi
Zgodnie z układem wyłom w Litwie i Koronie
Stał się dziś faktem, czemu nie zaprzeczy nikt

Muszę tu wspomnieć jednak o gorszącej scenie
Której wspomnienie budzi we mnie żal i wstręt
Zwłaszcza że miała ona miejsce w polskim sejmie
Gdy podpisanie paktów miało skończyć się

Niejaki Rejtan, zresztą poseł z Nowogrodu
Co w jakiś sposób jego krok tłumaczy mi
Z szaleństwem w oczach wszerz wyciągnął się na progu
I nie chciał puścić posłów w uchylone drzwi

Koszulę z piersi zdarł, zupełnie jak w teatrze
Polacy - czuły naród - dali nabrać się:
Niektórzy w krzyk, że już nie mogą na to patrzeć
Inni zdobyli się na litościwą łzę

Tyle hałasu trudno sobie wyobrazić!
Wzniesione ręce, z głów powyrywany kłak
Ksiądz Prymas siedział bokiem, nie widziałem twarzy
Evidemment, nie było mu to wszystko w smak

Ponińskij wezwał straż - to łajdak jakich mało
Do dalszych spraw polecam z czystym sercem go
Branickij twarz przy wszystkich dłońmi zakrył całą
Szczęsnyj-Potockij był zupełnie comme il faut

I tylko jeden szlachcic stary wyszedł z sali
Przewrócił krzesło i rozsypał monet stos
A co dziwniejsze, jak mi potem powiadali
To też Potockij! (Ale całkiem autre chose)

Tak a propos, jedna z dwóch dam mi przydzielonych
Z niesmakiem odwróciła się wołając - Fu!
Niech ekscelencja spojrzy jaki owłosiony!
(Co było zresztą szczerą prawdą, entre nous)

Wszyscy krzyczeli, nie pojąłem ani słowa
Autorytetu władza nie ma tu za grosz
I bez gwarancji nadal dwór ten finansować
To może znaczyć dla nas zbyt wysoki koszt

Tuż obok loży, gdzie wśród dam zająłem miejsce
Szaleniec jakiś (niezamożny, sądząc z szat)
Trójbarwną wstążkę w czapce wzniósł i szablę w pięści -
Zachodnich myśli wpływu niewątpliwy ślad!

Tak, przy okazji - portret Waszej Wysokości
Tam wisi, gdzie powiesić poleciłem go
Lecz z zachowania tam obecnych można wnosić
Że się nie cieszy wcale należytą czcią

Król, przykro mówić, też nie umiał się zachować
Choć nadal jest lojalny, mogę stwierdzić to:
Wszystko, co mógł - to ręce do kieszeni schować
Kiedy ten mnisi lis Kołłątaj judził go

W tym zamieszaniu spadły pisma i układy
"Zdrajcy!" krzyczano, lecz do kogo, trudno rzec
Polityk przecież w ogóle nie zna słowa "zdrada"
A politycznych obyczajów trzeba strzec

Skłócony naród, król niepewny, szlachta dzika
Sympatie zmienia wraz z nastrojem raz po raz
Rozgrywka z nimi to nie żadna polityka
To wychowanie dzieci, biorąc rzecz en masse

Dlatego radzę: nim ochłoną ze zdumienia
Tą drogą dalej iść, nie grozi niczym to;
Wygrać, co da się wygrać! Rzecz nie bez znaczenia
Zanim nastąpi europejskie qui pro quo!

Interpretacja piosenki

Tekst stworzył(a)
Dziękujemy za wysłanie interpretacji
Nasi najlepsi redaktorzy przejrzą jej treść, gdy tylko będzie to możliwe.
Status swojej interpretacji możesz obserwować na stronie swojego profilu.
Dodaj interpretację
Jeśli wiesz o czym śpiewa wykonawca, potrafisz czytać "między wierszami" i znasz historię tego utworu, możesz dodać interpretację tekstu. Po sprawdzeniu przez naszych redaktorów, dodamy ją jako oficjalną interpretację utworu!

Wyślij Niestety coś poszło nie tak, spróbuj później. Treść interpretacji musi być wypełniona.

Utwór inspirowany słynnym obrazem Jana Matejki Rejtan – Upadek Polski, namalowanym przez krakowskiego malarza w 1866 roku.

 

Płótno przedstawia scenę, która rozegrała się 21 kwietnia 1773, podczas obrad Sejmu Rozbiorowego w Warszawie. Tadeusz Rejtan, poseł ziemi nowogródzkiej – centralna postać obrazu – w geście rozpaczy i sprzeciwu rzuca się na ziemię i rozdziera szaty. Mężczyzna miał wówczas zawołać: Zabijcie mnie, ale nie zabijajcie ojczyzny! Przed nim gromadzą się zniecierpliwieni, zdegustowani i rozgniewani magnaci – symbol korupcji, zdrady i upadku I Rzeczypospolitej.

 

Jacek Kaczmarski opisał tę scenę w formie raportu, który rosyjski wysłannik Nikołaj Repin kieruje do swojej władczyni, carycy Katarzyny II. Na płótnie Matejki możemy odnaleźć Rosjanina w lewej górnej części obrazu, u boku Izabeli Lubomirskiej i Izabeli Czartoryskiej. Relacja Respina jest szczegółową charakterystyką całego zdarzenia, wykrzywioną oczywiście przez polityczny punkt widzenia; z niesmakiem wyraża się o owłosionym Rejtanie, a Stanisława Augusta Poniatowskiego chwali za lojalność.

 

W rozmowie opublikowanej na łamach miesięcznika Odra poeta wyjaśnił decyzję o przyjęciu rosyjskiego punktu widzenia:

 

Oczywiste było dla mnie, gdy wpadłem na pomysł, żeby opisać scenę sprzeciwu Rejtana oczami ambasadora, który siedzi w loży z polskimi damami, że to jest jak najbardziej współczesna historia, bo bezustannie się mówiło o tym, jak ambasador ZSRR strofuje polskich władców i polskie społeczeństwo, grożąc braterską pomocą. I to była jednoznacznie polityczna intencja, ale jednocześnie ta piosenka się obroniła, bo jest to bardzo wierne opisanie obrazu tak, jak to namalował Matejko. I tu była pewna przekora z mojej strony, bo reprodukcja tego obrazu wisiała w latach siedemdziesiątych w prawie każdej szkole w Polsce, ale traktowano to jako staroć, taką dekorację akademicką, nauczyciele nie zajmowali się tłumaczeniem uczniom o co tam chodzi, a jeżeli nawet – to w ściśle przestrzeganej perspektywie historycznej. Chodziło więc o pokazanie, że to jest jak najbardziej dotycząca nas rzeczywistość. Scena historii polsko-rosyjskiej, która trwa od 200 lat.


Lub dodaj całkowicie nową interpretację - dodaj interpretację
Wyślij Niestety coś poszło nie tak, spróbuj później. Treść poprawki musi być wypełniona. Dziękujemy za wysłanie poprawki.
Najpopularniejsze od Jacek Kaczmarski
Lalka, czyli pozytywizm polski
30,8k
{{ like_int }}
Lalka, czyli pozytywizm polski
Jacek Kaczmarski
Mury
21,7k
{{ like_int }}
Jałta
20,3k
{{ like_int }}
Dobre Rady Pana Ojca
19,1k
{{ like_int }}
Dobre Rady Pana Ojca
Jacek Kaczmarski
Nasza Klasa
15,8k
{{ like_int }}
Nasza Klasa
Jacek Kaczmarski
Komentarze
Polecane przez Groove
we can’t be friends (wait for your love)
5,3k
{{ like_int }}
we can’t be friends (wait for your love)
Ariana Grande
HILL BOMB
262
{{ like_int }}
HILL BOMB
Guzior
FRI(END)S
2k
{{ like_int }}
FRI(END)S
V (뷔) / BTS
NIE OBIECAM
413
{{ like_int }}
NIE OBIECAM
Małach & Rufuz
Nadziei Słowa
105
{{ like_int }}
Nadziei Słowa
KęKę (PL)
Popularne teksty
Siedem
51,7k
{{ like_int }}
Siedem
Team X
34+35
42,4k
{{ like_int }}
Love Not War (The Tampa Beat)
25,5k
{{ like_int }}
Love Not War (The Tampa Beat)
Jason Derulo
SEKSOHOLIK
161,6k
{{ like_int }}
SEKSOHOLIK
Żabson
Snowman
74,6k
{{ like_int }}
Snowman
Sia